Myfanwy a Jill Evans ASE yn ymladd am atebion ar lifogydd yn Ewrop a marwolaethau cocos.

Yn dilyn cais gan Dr Myfanwy Davies, ymgeisydd Seneddol Plaid Cymru yn Llanelli, bydd ASE Jill Evans Plaid Cymru yn cwrdd â chynrychiolwyr o’r comisiwn Ewropeaidd Dydd Mercher (1af Fehefin). Mae ffigurau diweddar yn dangos fod niferoedd mawr o gocos yn parhau i farw ac mae hyn yn rhoi dyfodol y diwydiant cocos yn ardal Llanelli mewn perygl. Wythnos diwethaf mewn cyfarfod llawn gan y Cynulliad Cenedlaethol cafwyd adroddiadau gan bobl ar draws Llanelli a oedd wedi dioddef effaith llifogydd.

Mae Myfanwy yn poeni gan y bydd problemau llifogydd yn gwaethygu oherwydd y tywydd anffafriol. Mae hi hefyd yn poeni y bydd y llifogydd yn gwaethygu gan nad yw asiantaethau’r llywodraeth yn rhoi sylw digonol i’r datblygiad enfawr o dai newydd sydd yn lleihau allu’r tir i amsugno dŵr wyneb ac yn rhoi pwysau eithafol ar gyfleusterau carthffosiaeth .

Yn ddiweddar bu Myfanwy yn cefnogi galwadau am ymchwil gwyddonol annibynnol i ymchwilio’r rhesymau am farwolaethau’r cocos ac er mwyn gweithredu tra bod y bysgodfa gocos dal yno i’w hamddiffyn
.
Bydd Ms.Evans yn holi cynrychiolwyr y Comisiwn ar ble yn union y mae’r cyfrifoldeb i alw am asesiadau ar yr effaith amgylcheddol, er mwyn asesu effaith llawn datblygiadau ar ein hamgylchedd..Bydd hefyd yn gofyn i swyddogion ynglŷn â sancsiynau arfaethedig ar sefydliadau sydd heb alw am asesiadau, lle mae peryglon i’r amgylchedd ,megis llifogydd ,wedi dilyn. Bydd Ms Evans yn gwneud cais am fanylion ymchwiliadau tebyg i farwolaethau’r cocos mewn mannau eraill yn Ewrop Bydd yn gofyn am i’r adroddiadau hyn fod ar gael i wyddonwyr yng Nghymru, casglwyr cocos, ac ymgyrchwyr.

Dywedodd Ms. Evans :

“Cynyddu mae’r llifogydd yn Llanelli-yn fwy aml ac yn fwy llym. Mae hyn yn rhannol oherwydd y tywydd anffafriol ond mae’n ofid nad oes asesiadau amgylcheddol ar effaith gorchuddio tir a fyddai’n draenio’r dŵr dan goncrid wrth adeiladu tai newydd. Nid wyf yn gwrthwynebu adeiladu tai newydd sydd eu hangen ac yn fforddiadwy, ond mae’n rhaid sicrhau bod datblygiadau newydd yn cael eu hasesu’n gywir a bod mesuriadau synhwyrol yn y cynlluniau i sicrhau fod y dŵr yn draenio ac yn llifo i ffwrdd ac i rwystro llifogydd mewn mannau eraill”.

“Am nifer o flynyddoedd rydw i wedi bod yn cefnogi ymgyrch y pysgotwyr i ddarganfod beth yn union sy’n lladd y cocos. Mae’n drist ac yn achos rhwystredigaeth i mi nad ydym yn agos at gael atebion cywir tra bod y pysgodfa gocos mewn peryg o gael ei ddifetha. Does dim dewis ond ymchwil gwyddonol trylwyr os ydym am gael yr atebion, ac fe fyddai’n defnyddio’r cyfarfod i gasglu tystiolaeth gwyddonol ar ddigwyddiadau tebyg mewn lleoliadau eraill”

Dywedodd Myfanwy :

“Rydw i wrth fy modd bod Jill Evans wedi gallu trefnu cyfarfod mor gyflym gyda chynrychiolwyr y Comisiwn. Mae ein cymunedau yn dioddef oherwydd llifogydd llym sydd erbyn hyn yn llawer mwy cyson na chynt. Cadarnhaodd cyfarfod cyhoeddus gan Lywodraeth y Cynulliad yn Llanelli Ddydd Gwener ddiwethaf y pwysigrwydd o sicrhau na fydd datblygiadau newydd ar hyd yr arfordir yn creu llifogydd mewn mannau eraill . Mae Jill Evans hefyd yn bwriadu codi’r mater ynglŷn â marwolaethau’r cocos. Mae arnom angen gwybodaeth ar frys i esbonio’r rheswm dros farwolaeth y cocos er mwyn i ni fedru diogelu’r bysgodfa gocos a’r bywoliaethau sy’n dibynnu arni.”

Ymgeisydd y Blaid yn galw am gyfarfod gyda’r Gweinidog ar Ansawdd y Dŵr ym Moryd Byrri

Mewn ymateb i’r newyddion hynod siomedig bod traeth Cefn Sidan wedi colli’i statws Baner Las, mae Dr Myfanwy Davies, ymgeisydd Plaid Cymru yn Llanelli ar gyfer San Steffan, wedi galw i’r Cynulliad weithredu i wella ansawdd dŵr.

Mae Myfanwy wedi cael ffigurau swyddogol ar gyfer yr ansawdd dŵr ym Moryd Byrri a gyhoeddwyd gan Asiantaeth yr Amgylchedd sy’n dangos cynnydd anferthol mewn llygredd ar ddiwedd mis Medi. Cynyddodd nifer y bacteria carthffosiaeth i bob 100 ml o ddŵr o 200 i fwy na 22,000, cynnydd o 11,000%. Mae’r dyddiadau llygru yn cyd-fynd â rhyddhau carthion o bympiau Porth Tywyn dros gyfnod o 20 awr yn ystod glaw arbennig o drwm yng nghanol mis Medi. Cadarnhawyd hyd y gollyngiad carthion gan Dr Kiel, cynrychiolydd Dŵr Cymru, yng nghyfarfod Cyngor Tref Porth Tywyn ar 18 Tachwedd y llynedd. O ystyried maint y pympiau presennol, byddai cannoedd o dunelli o garthion wedi cael eu rhyddhau bryd hynny. Yn ogystal, ar ddechrau mis Tachwedd, cadarnhaodd Dr Keil fod carthion wedi cael eu pwmpio’n syth i’r moryd am 36 awr, y cyfnod hiraf erioed.

Bu cynghorwyr ym Mhorth Tywyn a Phen-bre yn lleisio pryderon am yr ansawdd dŵr cyn colli’r Faner Las. Mae colli’r statws wedi cynyddu anesmwythdod lleol am driniaeth dŵr ac effaith datblygiadau tai ar raddfa eang ar weithfeydd trin dŵr annigonol sy’n cael eu gorddefnyddio.

Mae Myfanwy yn galw ar Lywodraeth y Cynulliad i sicrhau bod y dŵr yn cael ei wneud yn ddiogel eto ac mae wedi gofyn am gyfres o gyfarfodydd gyda’r Gweinidog i drafod y mater pwysig hwn. Mae Helen Mary Jones wedi trefnu i gwrdd â’r Gweinidog dros yr Amgylchedd ar 11 Chwefror lle bydd yn nodi’r pryderon hyn. Mae Dŵr Cymru, Asiantaeth yr Amgylchedd a Chomisiwn Cefn Gwlad Cymru wedi llofnodi memorandwm cyd-ddealltwriaeth i gydweithio i wella ansawdd dŵr. Bydd y cyfarfod yn canolbwyntio ar sut gellir defnyddio’r cytundeb hwn i sicrhau bod Dŵr Cymru yn datblygu gweithfeydd trin dŵr digonol ar Foryd Byrri.

Daw galwad Myfanwy wythnos ar ôl iddi drefnu cyfarfod yn Llanelli i drafod cyflwr y foryd gyda Jill Evans, ASE y Blaid.



Yn siarad o’r swyddfa ymgyrchu yn Llanelli, meddai Myfanwy:

“Mae’r sefyllfa lle cafwyd cynnydd o 11,000% yn y bacteria carthion yn y foryd ym msi Medi yn gwbl annerbyniol. Rwy’n falch iawn y bydd Helen Mary Jones yn cwrdd â’r Gweinidog ar 11 Chwefror i drafod sut i ddelio â’r broblem ar fyrder.

Roedd y systemau carthffaosiaeth a fabwysiadodd Dŵr Cymru eisoes yn hen, ond does dim esgus dros beidio â buddsoddi mewn gweithfeydd newydd. Mae’r ffeithiau’n dangos mai’r gweithfeydd carthffosiaeth annigonol ar yr ochr hon i’r foryd oedd yn gyfrifol am y llygru. Ond os bydd y ffeithiau’n dangos bod problemau mewn lleoedd eraill, bydd angen codi gweithfeydd newydd fel rhan o’r un prosiect. Byddai codi gweithfeydd trin dŵr newydd yn brosiect mawr iawn ac mae’n amserol iawn i’r diwydiant adeiladu lleol. Allwn ni ddim gadael i dryhcineb fel y llygru ym mis Medi ddigwydd eto.”

Meddai’r Cyng Malcolm Davies:

“Rwy’n falch bod Myfanwy wedi mynd i’r afael â’r mater hwn ac mae’n defnyddio’r holl dystiolaeth gyhoeddus sydd ar gael i ddangos pa mor beryglus yw’r sefyllfa hon bellach. Rydym wedi clywed geiriau gwag ers gormod o amser am gyflwr y foryd. Nid mater o feio unrhyw asiantaeth benodol yw hyn; mae’n bryd i bob un ohonynt gydweithio i rwystro trychineb amgylcheddol arall fel yr un a gostiodd y Faner Las.”

Meddai’r Cyng Robin Burn:

“Mae pa mor gyflym y mae datblygiadau preswyl newydd yn codi ym Mhorth Tywyn yn destun pryder i mi. Byddaf yn gweithio gyda’m cyd-aelodau ar y Cyngor i sicrhau y caiff datblygiadau amhriodol eu hatal wrth i ansawdd dŵr gael ei wella. Dydw i ddim o blaid gwaharddiad llwyr ar godi tai, gan fod angen codi tai fforddiadwy o bobl leol, ond allwn ni ddim parhau i godi tai yn fyrbwyll heb ystyried y gost amgylcheddol.”


Mae’r ffigurau llygru ar gael yn y cyfeiriad canlynol:
http://maps.environment-agency.gov.uk/wiyby/queryController?topic=coastalwaters&ep=2ndtierquery&lang=_e&layerGroups=1&x=240000.0&y=199800.0&extraClause=SAMPLING_POINT~'37700'&extraClause=SAMPLE_YEAR~2008&textonly=off&latestValue=&latestField=